टेकबहादुर पुन, दाङ । लमही नगरपालिका-६ छुट्कि महरुवा निवासी ६५ बर्षिय मँगल चौधरी गत असोज ११ आफ्नै घरमा झुण्डिएको अबस्थामा फेला परे ।
उनले आत्महत्या गरेको प्रहरीको अनुसन्धानबाट खुल्यो । छुट्की महरुवाको आत्महत्याको घटना सेलाउन नपाउँदै लमही नगरपालिकाकै-८ नम्बर वडामा पनि त्यस्तै घटना घट्यो । उचानिम्बु निवासी ४२ बर्षिय चन्द्रा रावतले गत असोज १६ गते पासो लगाएर आत्महत्या गरिन् । बर्सेनी आत्महत्या गरेर ज्यान गुमाउनेको सँख्या तिब्र रुपमा बृद्दी भईरहेको प्रहरीको तथ्याङ्कले देखाउँछ । अधिकांशले आत्महत्या गर्नुको कारण भने समान छ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय दाङका अनुसार जिल्लामा आर्थिक बर्ष २०७६/०७७ मा मात्रै २ सय ३७ जनाले आत्महत्या गरेका छन् । त्यस्तै २०७५/०७६ मा २ सय १५ जनाले र आर्थिक बर्ष २०७४/०७५ मा १ सय ८४ जनाले आत्महत्या बाट ज्यान गुमाएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ ।प्रत्यक आर्थिक बर्षमा १० देखि १५ प्रतिसतले आत्महत्या गर्नेको सँख्यामा बृद्दी भईरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय दाङका प्रहरी निरिक्षक महेन्द्र सेनले बताए। आत्महत्या दिनप्रतिदिन बढ्दै गईरहेको छ,आत्महत्याको प्रमुख कारण गरिबी र अशिक्षा सँग जोडिएको हामीले पाएका छौँ! त्यसोत अन्य विभिन्न कारण पनि छन उनले भने ।“आत्महत्या गर्नेमा बढी विपन्न समुदायका छन्,”प्रहरी निरीक्षक सेनले भने– “गरिबी, विपन्नता,अभाव र अशिक्षाका कारण आत्महत्याको बाटो रोजेको देखिन्छ ।”आत्मा हत्या गर्नेको संख्या बढ्नुको मुल कारण बैदेशिक रोजगारी,मानसिक तनाव,प्रेममा धोका,पारिवारीक कलह लगायतका कारण रहेका छन् । आत्मा हत्या गर्दा धेरैले बिष सेवन र पासो लगाउने गरेका छन् । तथ्यांक अनुसार जिल्लामा आत्महत्या गर्ने संख्या प्रत्येक वर्ष बढ्दै गएको देखिएको छ । कतिपय ब्यक्तिले ऋण तिर्न नसक्दा पनि आत्महत्या गरेको प्रहरीको अनुसन्धानले देखाएको छ । ऋण लिईसकेपछि समाजमा बेइज्जत हुने डरले आत्महत्याको बाटो रोजिएको हुनसक्ने अनुसन्धानमा खटिने प्रहरी निरीक्षक सेनले बताए। बिश्वमा प्रत्यक ४० सेकेण्डमा १ जनाले आत्महत्या गर्ने गरेको विश्व स्वास्थ्य सँगठनले तयार पारेको प्रतिबेदनमा उल्लेख छ । नेपालमा आर्थिक बर्ष २०७६/०७७ मा मात्रै ६ हजार ४ सय १९ जनाले आत्महत्या गरि ज्यान गुमाएको प्रहरीको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । लुम्बिनी प्रदेशमा मात्रै गत आर्थिक बर्षमा १ हजार २ सय २७ जनाले आत्महत्या गरि ज्यान गुमाएका छन् । दाङको लमहीमा पनि बर्सेनी आत्महत्या गर्नेको सँख्यामा बृद्दी भईरहेको वडा प्रहरी कार्यालय लमहीका प्रमुख राजन पौडेलले बताए । चालू आर्थिक बर्षको ३ महिना पुग्नै लाग्दा लमही क्षत्रमा ६ जनाले आत्महत्या बाट ज्यान गुमाई सकेका छन् । गत आर्थिक बर्ष २०७६/०७७ मा लमहीमा मात्रै २२ जनाले आत्महत्या गरेका थिए भने २०७५/०७६ मा १७ जनाले आत्महत्या बाट ज्यान गुमाएको प्रहरी निरिक्षक पौडेलले बताए ।
आत्महत्या रोक्न लमहीमा सचेतना
आत्महत्या दिन प्रतिदिन बढ्दै गईरहेको भन्दै वडा प्रहरी लमहीले नगर क्षत्रभित्र विभिन्न सचेतनाका कार्यक्रम हरु गर्दै आईरहेको छ । “तथ्याङ्क हेर्दा बढेको देखियो, रोकथामका लागि सचेतना नै आबस्यक छ प्रहरी निरिक्षक पौडेलले भने-लमही नगरक्षत्रका ग्रामिन भेगतिर सचेतना कार्यक्रम गर्दैछौँ ।” तथ्याङ्क अनुसार ग्रामिण भेगतिर बढी आत्महत्या हुने गरेको देखिएको छ ।
पुर्ण रुपमा निर्मुल पार्न नसकेपनी सचेतना मार्फत आत्महत्याको सँख्यामा केही कम गर्न सकिने पौडेलको बिश्वास छ । आफ्नो क्षत्राधिकार भित्र पर्ने प्रत्यक वडा कार्यालय हरुसँग समन्वय गरि १५ दिने अभियान अन्तरगत सचेतना कार्यक्रम गरिरहेको उनले बताए । वडा प्रहरी लमहीले लमहीको वडा नम्बर १ अन्तरगत विभिन्न क्षत्रमा सचेतना कार्यक्रम गरिसकेको छ । त्यस्तै मङ्गलबार लमहीको बसपार्कमा गाडी चालक तथा यात्रुहरुलाई भेला गराई सचेतना कार्यक्रम गरेको छ।
सोही अबसरमा लमही बसपार्क स्थित नागरिक सहायता कक्षको पनि स्थापना गरिएको छ । अस्थाई ट्राफिक प्रहरी लमही र वडा प्रहरी लमहीको आयोजनामा हरेक नागरिकलाई सुचना तथा सेवा प्रदान गर्ने उद्देश्यले नागरिक सहायता कक्ष स्थापना गरिएको ट्राफिक प्रहरी लमहीका प्रमुख सुदीप हमालले जानकारी दिए । सहायता कक्षमा २ जना प्रहरी जवानहरु तैनाथ हुनेछन् ।