कपिलबस्तु। सरकारले दिने अनुदान रकम मिलबाट नपाएको भन्दै कपिलवस्तु किसान सघंका अध्यक्ष अनुप कुमार चौधरीको नेतृत्वमा एक दर्जन किसान काठमाडौ प्रस्थान गरेको जनाएका छन ।
सरकारले पटकपटक झुठो आस्वासन दिई ढाटेको भन्दै किसानहरू एक जुट भइ काठमाडौ केन्द्रित आन्दोलन गर्ने तयारी सहित काठमाडौ प्रस्थान गरेका हुन । अन्य जिल्लाका किसान काठमाडौमा आन्दोलन गरेकोले हामी पनि उक्त आन्दोलनमा सहभागी जनाउन जान लागेको सघंका अध्यक्ष चौधरीले जानकारी दिनु भयो ।
छ वर्ष भइसक्दा पनि कपिलवस्तु जिल्लाका उखु किसानले बिक्री गरेको उखुको भुक्तानी र अनुदान रकम अझै पाउन सकेका छैनन् । शिवराज नगरपालिकाको जवाभारीमा रहेको महालक्ष्मी सुगर मिल ६ वर्षअघि सर्लाही सारियो । तर, ७ वर्षअघि बिक्री गरेको उखु र सरकारी अनुदान बापतको रकम कृषकले पाएका छैनन् । सरकारले ०७१/७२ मा प्रतिक्विन्टल २५ रुपैयाँ उखु कृषकलाई अनुदान दिएको थियो । नौमध्ये सात जिल्लाका कृषकले पाइसके । तर, यहाँका कृषकले रकम पाएका छैनन् । उक्त रकम पाउन पाँच वर्षदेखि आन्दोलित थिए । आठ हजार कृषकको ९ लाख ९२ हजार क्विन्टल उखुको अनुदान बाँकी छ । प्रतिक्विन्टल २५ रुपैयाँका दरले २ करोड ४८ लाख अनुदानको रकम पाउनुपर्ने हुन्छ । ०७१/७२ मा सुगर मिलमार्फत कारोबार गर्ने किसानलाई प्रतिक्विन्टल २५ रुपैयाँ उखु प्रवर्द्धन खर्चबापत अनुदान दिइएको थियो ।
०७१/७२ उखु बिक्री गरेको २ करोड ५० लाख बक्यौता र सरकारले ०७१/७२ मा प्रतिक्विन्टल २५ रुपैयाँ उखु कृषकलाई दिएको अनुदान तिर्न बाँकी रहेको कपिलवस्तु किसान संघले जनाएको छ । त्यस्तै ०७२/७३ मा सरकारले उखुको मूल्य ५ सय ३१ रुपैयाँ कायम गरेको थियो । मिलले ४ सय ९२ मा किसानबाट उखु खरिद गरेको थियो । ५ लाख क्विन्टलको १ करोड ९५ लाख रकम पनि पाउन बाँकी छ । सबै गरेर ६ करोड ९३ लाख बक्यौता रहेको किसान संघले जनाएको छ । किसान सघंका अध्यक्ष अनुप कुमार चौधरीले भुक्तानी पाउनका लागि पुर्व अर्थमन्त्री युवराज खतिवडालाई चार पटक भेटे । पूर्वअर्थमन्त्री कृष्णबहादुर महरालाई तीन पटक भेटे । गृहमन्त्री रामबहादुर थापालाई एक पटक भेटे । पूर्वकृषिमन्त्री चक्रपाणि खनाललाई जिल्ला र काठमाडौं गरेर २० पटक भेटे । नवनियुक्त कृषिमन्त्री घनश्याम भुसालसँग भेट्न जाँदा उनीसँग भेट्न नपाएको उनको गुनासो छ ।
गृहदेखि अर्थ मन्त्रालय दगुर्दादगुर्दै थाके । दबाबका लागि राजमार्ग अवरुद्ध गरे । रिले अनशन बसे । सभासम्मेलन गरेर पटकपटक ध्यानाकर्षण गराए । जिल्लामा २५ पटकभन्दा बढी ज्ञापनपत्र दिए । सुनुवाइ नहुँदा उनी निराश छन् । आन्दोलनका कार्यक्रम गर्दा चार लाखभन्दा बढी ऋण लाग्यो । केही रकम किसानले आफैं उठाए । केही रकम उनीहरूले जम्मा गरेको कल्याणकारी कोषबाट खर्च गरे । ‘विरोधको दबाब बढी परेपछि स्थानीय प्रशासन आएर सहमति गर्छ, रकम निकासका लागि पहल गर्ने भनेर । तर सुनुवाइ हुँदैन,’ उनले गुनासो गरे । अर्थ मन्त्रालयले अनुदानको रकम महालक्ष्मी सुगर मिललाई भ्याटमा पाउने रकमबाट समायोजन गरी दिइसकिएको भन्दै पत्राचार गरेको उनले बताए । मिल सञ्चालक वीरेन्द्र कनौडियाले भने आफूले सरकारबाट भ्याट छुटको रकम मात्र पाएको दाबी गरे । कृषकको अनुदान रकम आफूले नपाएको उनको भनाइ छ । किसानले अनुदानबापतको रकम पाउनुपर्नेमा आफू पनि लागेको उनले बताए ।
‘अर्थ मन्त्रालयले भन्छ अनुदान रकम मिललाई दिइसकिएको छ,’ अध्यक्ष चौधरीले भने, ‘मिल सञ्चालक कनौडिया पाएकै छैन भन्छन् ।’ यसले आफूहरू अन्योलमा परेको उनको भनाइ छ ।
७ करोड बाँकी
प्रदेश–५ कांग्रेस संसदीय दलका उपनेतासमेत रहेका महालक्ष्मी सुगर मिल सञ्चालक कनौडियाले उखु किसानलाई करिब सात करोड भुक्तानी गर्न बाँकी छ । कांग्रेसले प्रदेशसभा सभासद कनौडियालाई २०७६ पुस २५ भित्र किसानलाई सबै रकम भुक्तानी गरेर केन्द्रीय कार्यालयमा जानकारी गराउन निर्देशन दिएको थियो ।
फाईल तस्वीर