शिव राज खनाल, लमही। दाङ देउखुरीको लमही नगरपालिका क्षेत्रमा बाख्राको व्यवसायिक पालन सुरु भएको छ ।
हेफर ईन्टरनेशनल नेपालले साना किसान सुदृढिकरण परियोजना संचालनमा आएदेखी यश क्षेत्रका महिला किसानहरु बाख्रा पालन गरेर मनग्ये आम्दानि गरिरहेका छन । समूह हुँदै सहकारीमा आवद्ध भएका महिला उद्यमीले बाख्राको व्यवसायिक पालन र बजारीकरण गर्दै आएको हेफर ईन्टरनेशनलका कार्यक्रम अधिकृत जगत चौधरीले बताउछन । लमहि नगरपालिका वडा नम्बर ७ खुटि निवासी बबिता चौधरीको घरमा यो दसैँका १३ वटा खसी तयार छन । कोरोना भाइरसले गर्दा खसी बिक्दैन कि भन्ने चिन्ता रहेकोमा यसपालिको दसैँ अघिनै घरबाटै बिक्री भएकोमा मख्ख छिन । ‘कोरोनाले गर्दा खसी बिक्दैन कि भन्ने चिन्ता थियो। दसैँको खर्च पनि जुट्छ कि जुट्दैन भन्ने लागेको बेला घरबाटै खसी बिक्री भयो’ चौधरीले भनिन्,‘सहकारीबाट खसी बिक्री भयो । पहिला त व्यापारी आउथे। उनीहरुको आफ्नै मूल्य हुन्थ्यो ।’ लमही नगरपालिका भित्र ४ ओटा सामाजिक उद्यमी महिला सहकारी संस्था छन् । यी सहकारीहरुले व्यवसायिक बाख्रा पालनको लागि किसानमा लगानी गरेका छन् । निलकमल, कर्मठ, दिपन, समुन्नति सामाजिक उद्यमी महिला सहकारी संस्थाले यस वर्ष चार सय खसी बोका खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेडलाई बिक्री गरेका छन्।‘दुई वर्ष देखि खाद्यलाई खसी बोका बिक्री गर्दै आएका छौ। उत्पादन बढेको छ’दिपन सामाजिक उद्यमी महिला सहकारी संस्थाका अध्यक्ष पुनम गिरीले भनिन्,‘कोरोनाको कारणले बजारमा खसी बोकाको माग घटेको छ ।’ कोरोना भाइरले गर्दा खसी बोकाको मूल्य समेत स्थिर छ । जिउँदो खसी ५६० रुपैयाँ प्रतिकिलोमा खरिद भैरहेको छ । दाङमा आर्थिक वर्ष २०६४/०६५ बाट खाद्यले खसीको खरिद सुरु गरेको थियो । विगतका वर्षहरुमा दाङ जिल्लाको पश्चिम बाट खसी खरिद गर्दै आएको खाद्यले अहिले देउखुरीबाट खसी बोका खरिद गर्ने गरेको खाद्य व्यवस्था तथा व्यापार कम्पनी लिमिटेडका निमित्त प्रमुख नकुल चौधरीले बताए ।
‘कोभिड–१९ को बीचमा पनि खाद्यले ६०० खसी बोका खरिद गरेर काठमाडाैँ पठाउने लक्ष्य पूरा गरेको छ’उनले भने,‘गत वर्ष पनि यही संख्यामा खसी बोका काठमाडाैँ पुर्याएका थियाैँ।’