बिमल प्रसाद पाेख्रेल, प्युठान । जिल्लाको झिमरुक– ५,का गंगा सुनार ५५ वर्षका भए। उनलाई राम्ररी हिंडडुल गर्न, देख्न र सुन्न पनि गाह्रो पर्छ, तर एक गाउँको सूचना अर्कोमा पुर्याउने र डाँडामा गएर ‘हाँको’ हाल्ने कटुवाल पेशाबाट मुक्ति पाएका छैनन्। सुनार बिगत २५ बर्ष देखि कटुवालको भुमिकामा छन। कटुवालको कामलाई ‘हाँको हाल्ने’ भनेर समेत बुझिन्छ । ‘गाउँमा केही विशेष काम पर्यो कि सुचना पुर्याउने मै हुँ’ उनले भने’२५ बर्ष देखि यो काम गर्दै आएको छु।’ के गर्ने ठुलाबडाले भनेपछी मान्न पनि पर्यो’ सुनारले भने। गाउँ भेला, सार्वजनिक कार्यक्रम, पूजाआजा, बनमा घाँसदाउरा फुक्दा सूचना पु-याउने काम कटुवालको हो । ‘वर्षमा १५÷२० पटक सूचना दिइने काम पर्छ’ सुनारले भने । साबिकककाे अाेखरकाेट गाबिस र हालकाे झिमरुक ५ उनले सूचना प्रवाह गर्छन् । स्थानिय तह गठन भई जनप्रतिनिधी चुनिएर आएपछी उनलाई कामको बोझ पहिले भन्दा अझ थपिएको छ। उनि कार्यालयका विभिन्न सुचना समेत ‘हाक’ हालेरै जनताका झुपडी सम्म पुर्याउछन । त्यस बापत उनी पाउँछन् अन्न।
सुनारले यो कटुवाल काम गरे बापत घर घरबाट बर्षभरीमा एक पाथि अन्न पाउँछन्। उनले दिनरात नभनी गाउँमा आवश्यक सूचना प्रसार गर्नुपर्छ। तर, काम अनुसारको दाम नहुँदा गुजारा कठिन उनी बताउँछन्।वडामा ५ सय घरधुरि छ्न।तर, अाधा भन्दा धेरैले त्यही पनि दिदैन्न ।उनि भन्छन,’पहिले पहिले त गाउमा नया अन्न बालि भित्राउदा कटुवाललाई पाथि छुट्टाउथे’ हिजोआज गाउलेले पनि वास्तै गर्न छोडेको उनले सुनाए। काम अह्राय पनि जनप्रतिनिधीले समेत पारिश्रमिक नदिने गरेको दुखेसो सुनारले पाेखे। ‘यो बुढौलीमा पनि घाम, पानी,चिसो केही भन्न पाईदैन, ‘ उनले भने,’जिम्मेवारी लिएपछी पूरा त गर्नै पर्यो।’
घरमा नाै जनाकाे परिवार छ। अरु कमाई केही छैन। गाउमा अन्न पनि दिन छोडे । स्थानिय सरकारले समेत नहेर्दा परिवार पाल्न गार्हाे हुन थालेको उनले सुनाए । ‘लामाे स्वरले चिच्चाउदा चिच्चादै घाँटी र छाती दुख्छ। कहिलेकाहि घाँटी बस्छ, बाेल्न नि सकिँदैन।’
वडा अध्यक्ष टिकाबहादुर जिसि सञ्चार र प्रविधि आएपछी कुटुवालकाे खासै अाबश्यक नभएको बताउछन ।आउँदो अार्थिक बर्ष देखि कटुवाल खर्च छुट्टाउनु साेच्नु पर्ने उनी बताउछन।
गंगा सुनार जस्तै प्युठानकाे झिम्रुक सहितका गाउँमा दर्जनाै कटुवाल छन तर, उनिहरुकाे पीडा पनि उस्तै भएकाे स्थानिय बुद्धिजिबिहरु बताउँछन।
https://m.youtube.com/watch?feature=share&v=YQS8M2A_RKM