राम बहादुर बिश्वकर्मा, प्युठान।
विवाहको मिती टुङ्गियो ,प्युठान जिल्ला ऐरावती गा पा ५ का बीस स वर्षिय युवक जन्ती सहित सोही पालिका ३ दारिमपाटा कि बालिकालाई विवाह गरी लैजान उनको घरमा आए ,एकातिर विवाहका लागि मण्डप तयार थियो, अर्कोतिर विवाहमा आउँनेहरुका लागि भोज तयार हुँदै थियो । बेहुला पक्षका आफन्त दुलही लैजान आतुर देखिन्थे भने केटीका बाबुआमा पनि छोरीलाई विवाह गरी पठाएर ढुक्क हुने सोचमा थिए । तर न कसैले दुलही पाए न कसैले ज्वाँई ।
प्रहरिको उचित सल्लाह अनुसार बालिकाको अभिभावकले जबरजस्ती गरिदिन लागेको विवाह रोकिदिएपछि विवाह घरबाट न बालिका दुलही बन्न पाइन , न त विवाहको भोज नै कसैले खान पाए ।
बेहुलीको घरमा निकै चहल पहल तथा भिडभाड थियो,सबै आफन्त विवाह घरमा जम्मा भएका थिए। विवाहका लागि चाहिने सबै सामान तयार पारिएको थियो। जन्ती पनि आइसकेका थिए।
जब ‘टिकाटाला सुरु हुन लाग्यो अनि
स्थानीय विद्यालयमा ८ कक्षामा पढ्दै गरेकी बालिकाको विवाह हुँदैछ भन्ने थाहा पाएपछि हत्त न पत्त पुगेको बरौला प्रहरी चौकिको टोलिले बेहुलीको उमेर नपुगेका कारण विवाह रोक्न लगाइयो।
उनिहरुले विवाहमात्र रोकेनन्, यसरी उमेर नपुगी विवाह गरेमा कानुनी कारवाही समेत हुने जानकारी समेत गराए ।
सोमबार दिउसो करिब १ बजे ऐरावती गापा ३ मा यस्तो भएको हो।
बरौला प्रहरी कार्यालय एरावतीका
प्रमुख हरि बहादुर बस्नेतले बेहुलाले गाडीमा २६ जना जति जन्ती लिएर आएका थिए( उनले भने-” प्रमुख बस्नेतका अनुसार बेहुली बन्न लागेकी बालिका कक्षा ८ मा पढ्छिन्।
प्रमुख बस्नेत भन्छन -“बाल विवाह हुन लागेको मलाई सूचना आयो, त्यसपछि विवाहस्थल पुगेर बेहुला र बेहुली पक्षलाई विवाह नगर्न आग्रह गरे, उनीहरुबीच विवाह नगर्ने कुरामा सहमत भयो, त्यसपछि बेहुला जन्ती लिएर दिउसो नै फर्कियो।
उनको उमेर १६ बर्ष हो, बेहुलाको उमेर अन्दाजी २० बर्षको थियो। उनले भने- ‘केटा र केटीको उमेरमा पनि धेरै अन्तर छ, तरपनि कसरी विवाह गर्न सहमत भएका थिए ?दुबै पक्षको कुरा सुन्दा चेतनाको अभाव देखिएको उनको भनाइ छ।
विवाह नभएपनि बेहुला पक्षको खर्च भने करिब २ लाख ५० हजार भन्दा माथि भएको बेहुलाका बाबू सोम बहादुर बि क बताउँछन्। जन्तीको खाना, विवाहका सामान गरगहना ,घरमा सजाबटका लागि ऋण गरि खर्चको जोहो गरेका थियौं के सोचेको थिए के भयो-” उनले भने गरिबलाई कतैबाट पनि राम्रो हुँदैन ”
र केटि पक्ष दाइजो लगायतमा करिब एक लाखभन्दा बढी खर्च भएको स्थानीयको अनुमान छ।
उनका अनुसार जन्तीलाई खुवाउन र सजाबट मात्र भयो। विवाहका सामानहरु बर्बाद भएको बताएका छन्।
जिल्ला बाल सन्जाल समिति का अध्यक्ष प्रेम बहादुर बि क ले गाउँमा बालबालिकाको सवालमा रहेर काम गर्ने आफूहरुको अभियान भएकाले बाल विवाह रोक्नु आफ्नो जिम्मेवारी भएको बताए। ‘बाल विवाह लगायत बालबालिकाको संरक्षणका सवालमा हामीले आवाज उठाउदै आएका छौँ उनले भने, ‘कहिलेकाँही हाम्रो अभियान सार्थक बन्दा खुसी लाग्दो रहेछ ।’ विवाह रोक्नका लागि अभिभावकलाई राम्ररी आग्रह गर्दा नमानेपछि प्रहरीमा पुग्ने चेतावनी दिएपछिमात्र विवाह स्थगित हुने बि क ले बताए ।
मुलुकी ऐन २०२० को भाग ४ को विवाहवारी सम्बन्धी महलमा पहिलेको व्यवस्था संशोधन गरी केटा र केटी दुबैको उमेर अनिवार्य २० बर्ष पुगिसकेको हुनुपर्ने उल्लेख गरिएको छ। पहिले अभिभावकको सहमतिमा १८ बर्षमा विवाह गर्न पाउने कानूनी व्यवस्था थियो। २० बर्ष नपुगी विवाह गराएमा विवाह गराउने पण्डित, जन्ती र कुरा छिन्ने व्यक्ति लाई एक महिना कैद र एक हजार रुपैयाँ जरिबाना गर्न सक्ने कानूनी व्यवस्था छ।
