गीता गौतम, प्युठान। प्युठानका किसान टमाटर उत्पादनमा लागेका छन्। परम्परागत खेतीभन्दा टमाटरबाट राम्रो आम्दानी हुने देखेपछि यहाका किसान टमाटर खेतीमा लागेका हुन् । घरैपिच्छे टमाटर खेतीले गाउ“मा क्रान्ति नै ल्याएको छ । प्युठानको माण्डवि गाउँपालिका वडा नंवर २ उपल्लो धन्चौरका स्थानिय कृषक शसी बहादुर खत्रीले टमाटर खेतीबाट बर्सेनि राम्रो आम्दानी लिदै आएको बताए। ‘टमाटर उत्पादन राम्रो हुन्छ ।’ उनले भने,’ टमाटर बेचेर घर खर्च राम्ररी चलेको छ ।’ पछिल्लो ६ महिनाको अबधिमा टमाटर बिक्रीबाट रु ८ लाख भन्दा धेरै रकम गाउँमा भित्रीएको स्थानियको भनाई छ ।
गाउंभरिका १३ घरले बिगत १५ बर्ष देखि अन्न फल्ने बारीमा टमाटर र तरकारी फलाउदै आएका छन। भिरालो र ढंगैढुंगाको जमिन भए पनि यहाका धेरैजसो स्थानीयले आआफ्नो खेत बारिमा टमाटर खेती गरेका छन । ‘गाउका धेरैजसोले बारिमा मकै भन्दा धेरै टमाटर खेती गरेका छन ।’ खत्रीले भने।पहिले पहिले गाउका किसान डोकोभरी टमाटर वोकेर बजार जान्थे। पैदलै हिड्नुपर्थ्यो। ३/४ घण्टा पैदल हिडेर उनिहरु टमाटर बेच्न देविस्थान पुग्ने गर्दथे । तर, हिजोआज सडक बिस्तार भएकाले बजारमा लगेर तरकारी विक्री गर्न सजिलो भएको छ । अहिले गाउंका किसानहरु आफुले उब्जाएको टमाटर लगाएत अन्य तरकारी बेच्नको लागि करिब आधा घण्टाको बाटो हिडेर रातापानीमा पुग्ने गर्छन । रातापानीका स्थानिय मुक्ती प्रसाद पौडेल त्यहाका एक ब्यापारी हुन। उनले अहिले त्यस क्षेत्रका कृषकले उब्जाएका तरकारी बाली खरिद गर्दै आएका छन । त्यस्ले पनि कृषकलाई बजार खोजिरहन परेको छैन।
जेठ महिनाको अन्तिम समयमा रुपेको बेर्ना लगभग साउनमा फल्छ र भदौको आधा महिनामा पाक्न सुरु गर्छ । टमाटर एवं तरकारी उत्पादनमा मेहनत अनुसारको मुल्य नपाएकोमा किसानहरुले भने गुनासो गर्दै आएका छन ।डेढ दशक देखि तरकारी खेती गर्दै आएपनि अहिले सम्म यहाँ कसैले पनि सहयोग नगरेको कृषक बताउछन ।
चालू आर्थिक बर्षमा गाउंपालिकाले रातापानी सम्म बाटो जोड्ने भन्दै चार लाख रुपैया बजेट बिनियोजन गरेको छ । यो बाटो निर्माण भए गाउंमा उत्पादन हुने कृषि उपजको बजारीकरणमा सहयोग पुग्ने स्थानीयको भनाई छ।